Trudne sąsiedztwo wymaga rozwiązań trwałych, a nie doraźnych. To, o co musimy zabiegać jako region, to nie tylko zabezpieczenie naszych interesów w krótkiej perspektywie, czyli w najbliższych ramach prawnych i finansowych Unii Europejskiej. Warto zawalczyć o odpowiednią modyfikację postanowień traktatowych. To głos środowiska naukowego, który wybrzmi już 28 października.
Forum Spójności i Rozwoju Granicznego Unii Europejskiej to przedsięwzięcie, które powstaje w szerokim partnerstwie – samorządów, przedsiębiorców, środowiska naukowego. Ważnym partnerem jest Uniwersytet w Białymstoku, którego eksperci będą wielokrotnie zabierać głos podczas forum. Głos ważny, bo dotyczący sytuacji gospodarczej regionów leżących w sąsiedztwie Rosji i Białorusi.
Sąsiedztwo z Rosją i Białorusią zawsze jest trudne, a konsekwencje ponoszą także uczelnie
– Jako badacz finansów i danin publicznych z przekonaniem podkreślam konieczność trwałego finansowego wzmocnienia wschodnich regionów trudno sąsiedzkich Unii Europejskiej. Forum w dniu 28 października będzie znakomitą sposobnością ku temu, by ten postulat został wyraźnie przedstawiony Komisji Europejskiej, partnerom z krajów leżących przy wschodniej granicy Unii – uważa prof. dr hab. Mariusz Popławski, rektor Uniwersytetu w Białymstoku. – Jako naukowcy postulujemy tu rozwiązania trwałe.
W jego ocenie obecna sytuacja geopolityczna jedynie uwypukla trudno sąsiedzkie położenie, ale ono trudne jest zawsze.
–Rosja czy Białoruś są trudnymi sąsiadami i nawet poprawa warunków geopolitycznych tego nie zmieni – przekonuje rektor UwB.
Zwraca też uwagę na to, że konsekwencje trudnego sąsiedztwa odczuwają nie tylko podlascy przedsiębiorcy, lecz także uniwersytet, choćby w związku z ograniczeniem współpracy wszechstronnej ze wschodnimi sąsiadami. Prof. Popławski jako przykład podaje kres Sieci Uniwersytetów Pogranicza – niegdyś unikalnego, flagowego projektu międzynarodowego UwB. Tymczasem uczelnia jest oceniana na równi z innymi uczelniami, które takich ograniczeń nie mają.
Władze UwB liczą na wsparcie w ramach „Paktu na rzecz wschodnich regionów granicznych”, który właśnie powstaje w Komisji Europejskiej. Konkretne zapisy będą w najbliższym czasie negocjowane. Forum odbywa się więc w bardzo dobrym czasie, gdyż pozwoli wypracować wnioski i rekomendacje do KE.
– Oczywiście zdaję sobie sprawę, że wsparcie w ramach paktu będzie wiązało się z odpowiednim ukierunkowaniem badań i dydaktyki, ale nauka – podobnie jak gospodarka i społeczeństwo regionu – nie tylko nie boi się takiego wyzwania, ale wręcz na nie liczy. Biorąc to wszystko pod uwagę, zaangażowaliśmy się, reprezentując środowisko akademickie regionu i kraju, w proces konsultacji paktu na rzecz wschodnich regionów granicznych Unii, co przyniosło pozytywny skutek – podkreśla rektor UwB.
Należy walczyć o „trwałą podwyżkę”, a nie tylko „okresowy dodatek”
Prof. dr hab. Maciej Perkowski, kierownik Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w woj. podlaskim i kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego Wydziału Prawa UwB, zwraca z kolei uwagę na konieczność wprowadzenia konkretnych i stałych rozwiązań prawnych.
–Z pewnością trzeba przekonać Komisję Europejską, Parlament Europejski, Radę UE oraz rządy państw członkowskich do ujęcia odpowiednich rozwiązań w ramach prawnych i finansowych Unii Europejskiej na lata 2028 –2034 i w kolejnych okresach programowania – mówi. – Ale to nie wszystko.
Zwraca uwagę, że w przypadku takich rozwiązań istnieje spore ryzyko, że okażą się nietrwałe. Zależą bowiem od polityki europejskiej, a ta bywa zmienna.
–Koncepcja trwałego wzmocnienia regionów trudno sąsiedzkich, takich jak Podlaskie, powinna zakładać także ich trwałe ulokowanie w prawie UE, w tym także w traktatach. Nawet jeśli postulat ten wydaje się w krótkiej perspektywie mało realny, to i tak trzeba go zgłosić, by był analizowany i weryfikowany w unijnych trybach legislacyjnych – przekonuje prof. Perkowski.
W takiej sytuacji sukcesem będzie już samo jego utrwalenie w debacie unijnej jako poważne stanowisko, opisywane w nauce i publicystyce bieżącej. Wzmocni to szansę na powodzenie zabiegu trwałego zabezpieczenia regionów trudno sąsiedzkich pośród postanowień Części VII Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
– Mówiąc prosto: zabiegamy w Unii o trwałą „podwyżkę”, a nie tylko o „okresowy dodatek”. O „dodatek” oczywiście poprosimy już, ale docelowo dążmy do „podwyżki” – precyzuje prof. Maciej Perkowski.
Forum Spójności i Rozwoju Granicznego Unii Europejskiej odbędzie się 28 października w Operze i Filharmonii Podlaskiej. Przypominamy, że wciąż trwają zapisy.
UMWP dla Podlaskie.news
