Profesor Jan Dorosz, wybitny naukowiec i uznany autorytet wśród uczonych zajmujących się techniką światłowodową, otrzymał tytuł Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej. Profesor zainicjował i przyczynił się do powstania unikalnego Laboratorium Światłowodów Specjalnych na obchodzącym jubileusz 75-lecia Wydziale Elektrycznym największej uczelni technicznej w północno-wschodniej Polsce.
Prof. dr hab. inż. Jan Dorosz jest wybitnym naukowcem oraz uznanym autorytetem wśród uczonych zajmujących się techniką światłowodową. Jest m.in. autorem oraz współautorem konstrukcji, m.in. zestawów światłowodowych do diagnostyki i mikrochirurgii oka.
– Pan profesor Jan Dorosz stworzył tutaj, w Politechnice Białostockiej, szkołę naukową, który jest mistrzem wielu pokoleń naukowców naszej uczelni i nie tylko naszej – mówi dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej. – Profesor Dorosz działa przede wszystkim w Politechnice Białostockiej, ale jest rozpoznawalny w kraju, jest rozpoznawalny szeroko za granicą. Ma ogromny dorobek naukowy, ale przede wszystkim dzieli się swoją wiedzą i pasją do nauki z kolejnymi pokoleniami naukowców. Pan profesor ma bardzo wielu wychowanków. Wśród nich są już profesorowie tytularni. Przynależenie do szkoły naukowej profesora Dorosza to zaszczyt, to świetny rozwój naukowy, to ogromna satysfakcja zawodowa i prywatna. To również międzynarodowa marka, dlatego że osiągnięcia profesora Dorosza są znane na całym świecie. Międzynarodowy aspekt działalności profesora jest ogromnie ważny, a przynosi on również zaszczyt naszej uczelni.
Tytuł Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej to wyróżnienie szczególne. Przyznawane przez społeczność Politechniki Białostockiej wybitnym przedstawicielom środowiska akademickiego, których działalność naukowa, dydaktyczna, czy organizacyjna w sposób szczególny wpłynęła na rozwój Uczelni, a także znacząco wzbogaciła jej dorobek.
O tym, że zasługi profesora Jana Dorosza w tym zakresie, zasłużyły na uhonorowanie przypieczętowali senatorowie Politechniki Białostockiej XVI kadencji, podejmując 16 maja 2024 r. stosowną uchwałę. Tym samym prof. Jan Dorosz dołączył do grona 15 osobistości ze świata nauki, wyróżnionych tytułem Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej.
– Profesor Dorosz był twórcą nowego kierunku w naszej uczelni, ale swoje doświadczenie w dużym stopniu wniósł z przemysłu – przypomina dr hab. inż. Bogusław Butryło, prof. PB, Dziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Białostockiej. – Rozpoczynał on swoją karierę w Hucie Szkła Białystok i tam budował pierwsze konstrukcje, pierwsze urządzenia do wytwarzania światłowodów. Potem, dosłownie w przeciągu kilku lat, nawiązał współpracę z Politechniką Białostocką i później już na stałe z nami został, rozwijając po prostu nowe technologie światłowodowe i fotoniczne w Wydziale Elektrycznym. Głównie jego wkład, sprawił, że Politechnika jest w gronie liderów w dziedzinie światłowodów na całym świecie. Tu stworzył zespół z młodych naukowców, którzy skończyli studia na Wydziale Elektrycznym. Naukowców, którzy rozwijali badania, które on proponował, stworzyli nowe narzędzia, zaproponowali nowe technologie i stworzyli tak naprawdę nowe laboratorium światłowodów, które w tej chwili liczy się w skali europejskiej.
Część oficjalną uroczystości zakończył wykład Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej prof. Jana Dorosza pt. „Światłowody wielordzeniowe”.
– Kiedy zaczęliśmy badać światłowody wielordzeniowe, na świecie jeszcze nikt o takich nie myślał – mówi prof. Jan Dorosz. – Myśmy pierwsze publikacje w 1984 roku na konferencji europejskiej w Stuttgartcie pokazali, że się dało to zrobić, że w jednym włóknie można wbudować kilka rdzeni i każdym rdzeniem transmitować oddzielnie sygnały. No i w związku z tym jest mnóstwo możliwości kombinowania. Tytuł Profesora Honorowego jest szczególnie cenny, bo otrzymuję go z rąk własnego środowiska, a wiadomo, że najtrudniej być prorokiem we własnym domu. W związku z tym, jeśli to się otrzymuje we własnym domu, w ocenie sąsiadów i ludzi, z którymi się pracuje, no to jest szczególnie ważne, szczególnie cenne.
W swojej pracy naukowej profesor Jan Dorosz koncentruje się na technologii szkieł optycznych, w tym na metodach wytwarzania szkieł i technikach formowania światłowodów, doborze domieszek w celu uzyskania materiałów aktywnych, o nietypowych właściwościach oraz wytwarzaniu i zastosowaniu światłowodów specjalnych. Profesor stworzył szkołę naukową w zakresie techniki światłowodów specjalnych.
– Janek zbudował przepiękny zespół i ma swoich wielu profesorów w Politechnice Białostockiej – mówi prof. dr hab. inż. Ryszard Romaniuk z Instytutu Systemów Elektronicznych Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. – Profesor pracował w białostockiej Hucie Szkła i przywoził do Warszawy wykonane nieomal własnym sumptem pierwsze światłowody. Doktorat zrobił w Lublinie, na UMCS, habilitację w Akademii Górniczo-Hutniczej, a teraz można je robić u was na miejscu, w Politechnice Białostockiej. To też jest pewien wkład profesora Dorosza.
Na szczególne podkreślenie zasługują osiągnięcia związane z zastosowaniem opracowanych rozwiązań technicznych. Profesor Jan Dorosz jest autorem oraz współautorem konstrukcji, m.in. zestawów światłowodowych do diagnostyki i mikrochirurgii oka; światłowodów odpornych na wysokie temperatury opracowanych do zastosowania na linii technologicznej montażu układów scalonych; zestawów światłowodowych do oświetlania przestrzeni zagrożonych wybuchem; konstrukcji czujników zbliżenia, barwy, położenia do zastosowań w robotyce; automatycznego paralaktycznego dalmierza laserowego; światłowodowego miernika luminancji otoczenia pracy wzrokowej; światłowodowego skanera liniowego.
– Profesor Dorosz wykonał naprawdę tytaniczną pracę, jeśli chodzi o rozwój zespołu, który nie tylko liczy się w Polsce, nie tylko liczy się w polskich uczelniach technicznych, ale ci młodsi koledzy są już znakomitymi specjalistami w skali europejskiej i światowej – twierdzi dr hab. inż. Mirosław Świerc, prof. PB, Prorektor ds. Rozwoju Politechniki Białostockiej. – Kiedy profesor kierował katedrą, byłem prodziekanem i współpracowaliśmy choćby przy zakupie 11-metrowej wieży do wyciągania światłowodów i rozpoczęcia budowy dumy uczelni – Laboratorium Światłowodów Specjalnych. Profesor Dorosz z grupy młodych ludzi, która przewijała się przez studia na Wydziale Elektrycznym potrafił wydobyć talenty nie tylko ludzi, którzy mieli zamiłowanie do prac badawczych, ale przede wszystkim talent organizacyjny, no i takie zacięcie uczonego. Ci młodzi ludzie, którzy w tej chwili kierują i katedrą i są tam profesorami, to rzeczywiście przyszłość uczelni. I uważam, że zasługą profesora jest pozostawienie po sobie ludzi, którzy przejęli i będą rozwijać to, co on zapoczątkował.
Pierwsze osiągnięcia w dziedzinie światłowodów datowane są na połowę lat 70. XX wieku. Profesor Jan Dorosz opracował wówczas i doprowadził do zbudowania jednej z pierwszych w Polsce wyciągarek światłowodów.
– O profesorze, moim drogim przyjacielu Janku, mogę tylko mówić dobrze – mówi prof. dr hab. inż. Zdzisław Jankiewicz z Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej. – Urodziliśmy się w czasie, kiedy na świecie odkrywano laser i światłowód. No i tak się zdarzyło nam, że obydwaj pracowaliśmy w tym zagadnieniu. Ja w laserach, a Janek w światłowodzie. I tak się poznaliśmy.
W Politechnice Białostockiej, jako jednym z pierwszych miejsc na świecie, już w 1982 roku prof. Dorosz opracował metodę hybrydową DC (ang.double crucible) i RiT (ang.rod-in-tube) wytwarzania jednomodowych i wielomodowych światłowodów wielordzeniowych o rdzeniach bliźniaczych i heterogenicznych, dwu-, cztero- i wielokrotnych o układzie cylindrycznym sprzężonym i nie sprzężonym.
Profesor Jan Dorosz nawiązał współpracę naukową z wieloma europejskimi ośrodkami naukowymi m.in. Istituto di Fotonicae Nanotecnologie IFN-CNR w Trydencie (Włochy).
Profesor Jan Dorosz stworzył zespół badawczy technologii światłowodów. Realizowane prace stały się podstawą opracowania nowych metod kształtowania właściwości luminescencyjnych materiałów optycznych wykorzystywanych na potrzeby współczesnej fotoniki światłowodowej.
Profesor Jan Dorosz zainicjował i przyczynił się do powstania unikalnego Laboratorium Światłowodów Specjalnych, laboratorium badawczego, funkcjonującego w Politechnice Białostockiej.
Prof. Jan Dorosz otrzymał godność Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej
Dziś laboratorium skupia naukowców – wychowanków profesora Dorosza. Realizowane programy badawcze stanowią fundament rozwoju nowych technologii optoelektronicznych w Politechnice Białostockiej. Innowacyjne w skali europejskiej badania dotyczą m.in. wytwarzania światłowodów aktywnych, które mogą być wykorzystywane do budowy elementów urządzeń optoelektronicznych.
Profesor Jan Dorosz posiada bogate doświadczenie i znaczące osiągnięcia w zakresie organizacji i kierowania badaniami oraz wdrażania uzyskanych wyników pracy.
Na szczególne podkreślenie zasługują osiągnięcia związane z zastosowaniem opracowanych rozwiązań technicznych. Profesor Jan Dorosz jest autorem oraz współautorem konstrukcji, m.in. zestawów światłowodowych do diagnostyki i mikrochirurgii oka; światłowodów odpornych na wysokie temperatury opracowanych do zastosowania na linii technologicznej montażu układów scalonych; zestawów światłowodowych do oświetlania przestrzeni zagrożonych wybuchem; konstrukcji czujników zbliżenia, barwy, położenia do zastosowań w robotyce; automatycznego paralaktycznego dalmierza laserowego; światłowodowego miernika luminancji otoczenia pracy wzrokowej; światłowodowego skanera liniowego. Opracowane rozwiązania techniczne znalazły zastosowanie w różnych dziedzinach.
Prace Profesora Jana Dorosza stanowią inspirację dla wielu naukowców do podejmowania nowych badań naukowych w ośrodkach naukowych zarówno w kraju, jak i za granicą. Posiada ogromny dorobek dydaktyczny z zakresu kształcenia studentów i młodej kadry naukowej. Był promotorem ponad 120 prac dyplomowych, zaś w uznaniu dla Jego umiejętności dydaktycznych został nagrodzony przez studentów Politechniki Białostockiej tytułem Belfra Roku (2009 r.). Profesor odznacza się niezwykłą życzliwością oraz otwartością na problemy młodych pracowników nauki. Zawsze służył i służy radą oraz pomocą w rozwiązywaniu problemów.
Z minirecitalem, decydowanym Honorowemu Profesorowi Politechniki Białostockiej, wystąpił Chór Politechniki Białostockiej pod dyrekcją prof. Wioletty Miłkowskiej.
Wydarzenie było transmitowane na oficjalnym kanale YouTube Politechniki Białostockiej. Realizacja transmisji: Platon TV Białystok.
Autor: Jerzy Doroszkiewicz
Dariusz Piekut/Politechnika Białostocka
