W piątek (22 sierpnia) minie 105 lat od bitwy o Białystok podczas wojny polsko-bolszewickiej. Było to wydarzenie, które na zawsze zmieniło bieg historii naszego miasta. Tego dnia 1920 roku żołnierze 1 Pułku Piechoty Legionów pokonali bolszewików, przywracając wolność Białemustokowi. Obchody tej rocznicy odbędą się w niedzielę (24 sierpnia) na Placu NZS. Prezydent Tadeusz Truskolaski zaprasza mieszkańców do wspólnego oddania hołdu bohaterom.
24 sierpnia 2025 r. w godzinach 12.00–13.00 na Placu NZS w Białymstoku odbędzie się rekonstrukcja Bitwy Białostockiej z 1920 roku. Ponad setka rekonstruktorów, historyczne mundury, broń, artyleria i pojazdy pancerne przeniosą widzów do realiów wojny polsko-bolszewickiej. Wydarzeniu towarzyszyć będzie komentarz historyczny prof. Andrzeja Olejki, specjalizującego się w historii wojskowości. Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Rodziny Herników we współpracy z Muzeum Wojska w Białymstoku oraz Miastem Białystok.
– Zapraszam wszystkich Państwa, niezależnie od wieku. To dobra okazja, by zobaczyć z bliska, jak wyglądała walka o niepodległość na ulicach Białegostoku i w ten sposób oddać hołd bohaterom tamtych wydarzeń – powiedział zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki.
– Bitwa Białostocka to nie tylko sukces militarny, ale także symbol jedności i patriotyzmu mieszkańców. To dzięki determinacji żołnierzy miasto mogło cieszyć się niepodległością. Obchody rocznicy Bitwy stanowią doskonałą okazję, by przypomnieć o bohaterstwie przodków tym samym budując tożsamość narodową i lokalną, stanowiącą fundament dumy i patriotyzmu współczesnych mieszkańców miasta – mówi Robert Sadowski, dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku.
W widowisku na Placu NZS weźmą udział rekonstruktorzy w strojach z epoki, pojawią się także pojazdy historyczne, m.in. czołg Renault FT-17, nie zabraknie efektów pirotechnicznych.
– Taka ogólnodostępna, „żywa lekcja historii” w przestrzeni miejskiej to szansa na dotarcie do szerokiego grona odbiorców i rozbudzenie w widzach chęci poznania lepiej przeszłości naszego kraju, regionu i miasta – podkreśla Joanna Hernik, prezes Fundacji Rodziny Herników.
W związku z wydarzeniem zmieni się organizacja ruchu w okolicach placu NZS i inaczej pojadą autobusy Białostockiej Komunikacji Miejskiej. Zmienione trasy przejazdu autobusów można sprawdzić na stronie Białostockiej Komunikacji Miejskiej.
22 sierpnia 1920 r. w Białymstoku doszło do walk pomiędzy 1 Pułkiem Piechoty Legionów i wycofującymi się spod Warszawy wojskami bolszewickimi. Akcja militarna prowadzona na ulicach miasta zakończyła się rozbiciem sił bolszewickich, co pozwoliło obronić niedawno zdobytą niepodległość Białegostoku. Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, bolszewicy – ok. 800 zabitych i rannych, a ponad 8 tys. żołnierzy agresora dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych. Warto przypomnieć też postać majora Józefa Marjańskiego – dowódcy batalionu, którego żołnierze podczas bitwy wzięli na siebie ciężar głównych walk o miasto. Marjański w nich poległ. W centrum miasta jest ulica nosząca jego imię.
